W związku ze zbliżającą się Uroczystością Wszystkich Świętych i Wspomnieniem Wszystkich Wiernych Zmarłych zasadne staje się przypomnienie ogólnych warunków i zasad dotyczących możliwości zyskania odpustu zupełnego lub częściowego za zmarłych jakie przepisane są w Normach odpustowych Penitencjarii Apostolskiej
z 1999 r.
- Warunki konieczne do zyskania odpustu zupełnego.
Darowania kary doczesnej za grzechy odpuszczone już co do winy
w Sakramencie Pokuty i Pojednania, czyli odpustu dostępuje tylko wierny, który jest odpowiednio dysponowany i wypełniający określone warunki. Normy dotyczące odpustów wydane przez najwyższą władzę kościelną regulują te warunki, jakie ma spełnić wierny. W punkcie 20[1] niniejszych norm podane są warunki, których spełnienie jest konieczne, aby zyskać odpust zupełny. Poniższe warunki mają zastosowanie w każdym przypadku, kiedy pragnie się zyskać dar odpustu.
- 1 – Aby otrzymać odpust zupełny, oprócz wykluczenia przywiązania do jakiegokolwiek grzechu, także lekkiego, konieczne jest wykonanie czynu obdarzonego odpustem i spełnienie trzech warunków: spowiedź sakramentalna, komunia eucharystyczna i modlitwa według intencji Ojca Świętego.
- 2 – A jedną spowiedzią sakramentalną można zyskać kilka odpustów zupełnych, podczas gdy z jedną Komunia Świętą i jedną modlitwą według intencji Ojca Świętego zyskuje się tylko jeden odpust zupełny.
- 3 – Te trzy warunki mogą być wykonane kilka dni przed lub po wypełnieniu czynu obdarzonego odpustem[2]. Jednakże zaleca się, aby Komunia Święta i modlitwa według intencji Ojca Świętego były w dniu, którym wykonuje się przewidziany czyn obdarzony odpustem.
- 4 – Jeśli jest brak pełnej dyspozycji, albo nie został wypełniony w pełni czyn obdarzony odpustem i nie zostały spełnione trzy warunki, zyskuje się tylko odpust częściowy.
- 5 – Wypełnia się w pełni warunek modlitwy według intencji Ojca Świętego omawiając według jego intencji jeden raz „Ojcze nasz…” i jeden raz „Zdrowaś Maryjo…”. Pozostawia się także dowolność każdemu wiernemu, aby odmówił pobożnie jakąkolwiek inną modlitwę według osobistej pobożności.
- Odpust za zmarłych.
IV edycja Enchiridion indulgentiarum z 1999 r. odnośnie do odpustu za zmarłych, podaje następujące zasady, jakie wierni mają spełnić, aby móc zyskać łaskę odpustu zupełnego, bądź częściowego, który w tym przypadku ofiaruje się tylko za zmarłych.
Odpust za zmarłych[3]:
- 1. udziela się odpustu zupełnego wiernemu, który ofiarowuje się tylko za dusze w Czyśćcu, gdy:
- w poszczególne dni od 1 do 8 listopada, pobożnie nawiedzi się cmentarz i pomodli się za zmarłych, także w sposób myślny;
- w dniu, w którym obchodzi się Wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych nabożnie nawiedzi się kościół lub kaplicę i odmówi się Ojcze nasz i Wierzę w Boga.
- 2. Udziela się odpustu częściowego wiernemu, który ofiarowuje się tylko za dusze w Czyśćcu, gdy:
- pobożnie nawiedzi się cmentarz i pomodli się za zmarłych, także w sposób myślny;
- pobożnie odmówi się Jutrznię lub Nieszpory z Oficjum za zmarłych lub inwokację Wieczny odpoczynek racz im dać Panie, …
[1] Manuale delle Indulgenze, Norme e Concessioni, Libreria Editrice Vaticana 2008, s. 27-28.
[2] Ksiądz Prof. Marian Pastuszko w swojej monografii o odpustach podaje wyjaśnienie tego zapisu dotyczącego warunku spowiedzi sakramentalnej i przyjęcia Komunii świętej. Wyznanie grzechów w spowiedzi sakramentalnej, jak to stanowią normy jest warunkiem koniecznym uzyskania odpustu zupełnego, nawet u wiernego, który nie ma na sumieniu grzechu. Natomiast problemem jest, kiedy w stosunku do czasu wypełnienia czynu obdarzonego odpustem, spowiedź ma się odbyć. Przepisy odnośnie do warunku spowiedzi sakramentalnej stanowią, aby spowiedź wiernego zabiegającego o dostąpienie odpustu zupełnego odbyła się w różnych dniach przed wykonaniem dzieła obdarzonego odpustem lub po jego wykonaniu. Według profesora ks. Mariana Pastuszki, „jeśli nie wiemy, jaki sens ma zwrot o różnych dniach, użyty w konst. Indulgentiarum doctrina (nr 8) i w normach Penitencjarii Apostolskiej, to najbezpieczniej jest trzymać się terminów na spowiedź ustalonych w kan. 931 § 1 KPK z 1917 r., mianowicie, osiem dni przed dopełnieniem czynu obdarzonego odpustem i osiem dni po dopełnieniu tego czynu”. Norma 8 konst. Indulgentiarum dottrina identycznie określa czas przyjęcia Komunii świętej, jak też przystąpienie do spowiedzi, to jest w różnych dniach przed wypełnieniem czynu odpustowego lub po jego wypełnieniu, co przez analogię z kan. 931 § 1 KPK z 1917 r. może nastąpić w przeddzień dopełnienia czynu obdarzonego odpustem i w ciągu siedmiu dni po dopełnieniu tego czynu. Jednak ta sama norma 8 konst. Indulgentiarum docrina zaleca, aby wiemy zabiegający o dostąpienie odpustu zupełnego przyjął Komunią świętą w dniu, w którym wykonuje czyn obdarzony odpustem. Normy 9 konst. Indulgentiarum doctrina stanowi, że po jednorazowym przyjęciu Komunii świętej można uzyskać tylko jeden odpust zupełny. Por. M. Pastuszko, Odpusty, s. 67 – 68.
[3] Manuale delle Indulgenze, Norme e Concessioni, Libreria Editrice Vaticana 2008, s. 91.